«Отбасы банктің» қызметін қайта қарау керек. Бұл – президенттің биылғы Жолауда айтқан тапсырмаларының бірі еді. Президент нені меңзеді? Банкке қандай талап қойғысы келді? Қаржы сарапшылары ол туралы не ойлайды? Бұл туралы Қаржылық сауат арнасы жазыпты.
«Отбасы банк» – өзге қаржы ұйымдары секілді елімізде екінші деңгейлі банктер қатарында. Банк ретінде ашылып, мемлекеттік тіркеу туралы куәлік алғанына биыл – 20 жыл. Басқа қаржы ұйымдарына қарағанда, нарықта ипотекалық бағдарламалары мен кредит шарттары халық үшін тиімділеу келеді.
Жолдауда Қ. Тоқаев «Отбасы банктің» қызметін қайта қарау керек деді. Банк облыс орталықтарымен шектелмей, аудандар мен моноқалаларға және ауылдарға назар аудару дегенді айтты. Әрине, оған уақыт қажет болар. Кеше айтылған тапсырмамен «Отбасы банк» ертең барып ауыл халқына өнім ұсына алмасы анық. Қазір, бәлкім, механизмдері жасалып жатса керек. Әзірге, бұған қатысты қаржы ұйымы тарапынан ресми ақпарат тараған жоқ.
Дегенмен, экономистердің алды пікір білдіріп үлгеріп жатыр. «Қаржылық сауатқа» сұхбат берген экономист Бейсенбек Зиябекұлы «Отбасы банктің» өнімдерін ауыл-аймаққа тарту үшін сонда тұратын халықтың жұмыспен қамтылғаны маңызды дейді.
Ауылда, мысалы, ипотекамен үй соғу үшін халықтың тұрақты жұмысы болуы керек. Кредитті қайтару үшін. Бірінші мәселе – халықты жұмыспен қамту. Ол қалада үй соға ма, далада үй соға ма, мәселе сонда ғана шешіледі.
Иә, ауылдағы ағайынның көбі жұмыссыз. Ал, олар ертең ипотекасын қалай жабады? Сарапшыны да, бізді де мазалаған сұрақ осы болды. Бейсенбек Зиябекұлы бұл туралы ойын «Жас Алашқа» да айтқан. Оның пікірінше, бұл жан-жақты зерттеуді қажет ететін мәселе. Ауылды қарызға батыру – ешқандай жетістікке жеткізбейді. «Мұнымен ауылдағы ағайынның әлеуметтік жағдайын түзей алмаймыз. «Ауылға барып 20 қабатты үй тұрғызсақ, онда кім тұрады?» деген сауал мазалауы керек және осы сауалды зерттеу керек,
дейді экономист Бейсенбек Зиябекұлы.
Мақаладан үзінді:
«Ауыл халқына қазір үй керек жоқ. Жер қажет. Ауылдағы ағайын малын қайда жаярын білмей, жайылымдық жер таппай қиналады. Егін салайын десе де жер жоқ. Ауылға «Отбасы банкін» емес, салалық агробанктерді апару керек. Сол банктердің қаржыландыруы аясында ауылдық жерлерде шағын кластерлер, кооперативтер құрылғаны жөн. Осындай ақылға қонымды істермен айналысқан абзал. Халық онсыз да банктерге қарыз. Шағын несие де ауылды жарылқамады. Ауылдағы ағайынды жермен қамту керек. Сосын ол жерлерге ауылдың өнідірістік қабілетін көтеретін шағын өндіріс орындары салынуы қажет. Сол кезде ауылдағы елдің тұрмысы көтеріледі. Жері болса, халық үйді де өзі салып алады.»
