Отбасында төртінші бала туылғанда немесе отбасыда ерекше бала болса 5 000 АҚШ доллары төленуі керек. Осылай деген депутат Гаухар Танашева ерекше балаларды тәрбиелеп отырған немесе көпбалалы отбасылардың мәселесін көтерді.
Депутат премьер-министрге жолдаған сауалындда Қазақстанда 550 мың көпбалалы және 107 мың ерекше бала тәрибелеп отырған отбасы барын айтты. Олардың жартысынан көбі баспанасыз.
Біріншісі, денсаулығына қосымша қаражат қажет, екіншісі, тұрғын үй-тұрмыстық жағдайын жасауымыз керек. Бізде қаншама аналар балаларын жетектеп не үй ала алмай, не бала еміне ақша таппай жүр,
деді депутат.
Танашеваның айтуынша, қазіргі біздің елімізде болып жатқан мәселелердің барлығы осы жоқшылықтың кесірінен. Қаншама ата-аналар осылай табыс табу үшін бірнеше жұмыста істеп балаларын үйде қараусыз қалдыруға мәжбүр.
Ең алдымен балалардың қауіпсіздігін, денсаулығын, тәрбиесін бірінші орынға қоюмыз керек. Біз жеріміз, еліміз бай деп мақтанамыз. Онда бұл мәселелер қайдан шықты? Атаулы әлеуметтік көмекті ала алмай, төмен айлық пен жәрдемақыны жеткізе алмай, несиеге батқан біздің халқымыз не істейді? Сондықтан біз осындай мәселелердің алдын алатындай шара жасауымыз керек. Ол халықтың емін-еркін күнкөруіне көмектесетін кез келген үкімет тарапынан көмек: айлық пен жәрдемақы мөлшерін көтеру, үй алу жолдарын қолжетімді жасау,
деп түсіндірді мәжілісмен.
Депутат мәлімдегендей, демографияны көтеріп, жатқан көпбалалы отбасылардың біразы кедейшілікте өмір сүріп жатыр. Танашева халық саны туралы мәліметтерді салыстыра отырып, Қазақстанда тәуелсіздік алғаннан бері халық саны 16 миллионнан 20 миллионға, яғни 32 жылда 4 миллионға ғана өскенін айтты. Мәжілісмен демографиялық саясатты жүзеге асыруда қаржылық қолдау көрсетуге күш салып жатқан елдерді мысалға алды.
Ресей мен Беларустың тәжірибесіне назар аударуымыз керек. Мысалы, Ресейде 2007 жылдан бастап жұмыс істей бастаған «Аналық капитал» бағдарламасы бар. Осы бағдарламаға сәйкес, бала туылған кезде отбасы 587 мың рубль, біздің ақшаға аударғанда 3 млн тг. мөлшерінде көмек алады. Беларустағы 2015 жылдан бастап енгізілген “Отбасылық капитал” бағдарламасы – үшінші немесе одан кейінгі балалар туылған, асырап алған кезде отбасыларға біржолғы қолма-қол қаражат мөлшері 10 мың АҚШ долларын, яғни 4 млн 650 мың тг құрайды,
деді ол.
Гаухар Танашева атап өткендей, бұл механизм тиімді және іс жүзінде өзінің нәтижесін көрсетті. Бірақ мұндай жүйені енгізу мүмкіндігі басқа елдердің оң тәжірибесіне қарамастан Қазақстанда әлі қарастырылмаған.
Қазақстан Халық партиясы фракциясының депутаттары отбасында төртінші бала туылғанда немесе отбасыда ерекше бала болса 5 000 АҚШ доллары, яғни 2 млн 300 мың теңге мөлшерінде «Отбасылық капитал» бағдарламасын іске қосуды ұсынады. Бұл капитал үш бағытта жұмсалу жоспарланады. Бірінші, үйсіз жүрген отбасыларымыз баспаналы болу мүмкіндігі пайда болады. Екіншісі, білім ала алмай жүрген көпбалалы отбасынан шыққан балалардың арманы орындалады. Үшіншіден, бұл қаражатты отбасылар балаларының денсаулығын жақсартуға қолдана алады,
деп ұсыныс айтты Танашева.
«Отбасылық капитал» сияқты мемлекеттік қолдаудың мұндай жүйесін енгізу елімізде халық санын айтарлықтай арттырады және қиын жағдайға тап болған отбасыларға қай жағынан болса да нақты көмек болады деп атап өтті мәжілісмен.
