Шынайы баға төмендеу. Мұндай бағаның түсуі 2007-ден бері алғаш рет шығар. Бағаның түсуіне бірінші әсер еткен фактор Ресей мен Украина соғысы. Осы соғыстан кейін мемлекет базалық пайызды көтеріп тастады. Бұл бірінші кезекте ипотекалық несиенің пайызына әсер етті. Бұрында 12-14% несиелер енді 19-20% дан басталады.
Бағаның түсуіне мемлекеттің өзі мүдделі болды. Нұрлы жер, Ұмай ана, Баспана хит, Әскери адамдарға арналған бағдарламаларды тоқтатты. 7-20-25 секілді бағдарламаға ақшаны аз бөле бастады. Бұрында банкте ақша жататын. Енді 4%-дың көлігі секілді бөлінген ақшаны тез бітіріп қойып жатыр. Бізде ең көп несие отбасы банк арқылы рәсімделетін. Енді ол жақта да несие алу біраз қиындатылды. Жинақтау керек болды. Төлем қабілетіңді көрсету керексің дегендей. Мемлекетті бағдарламалар азайып кетті.
Соңғы 2 жылда инфляция жоғары болды. Азық түлікке инфляция 25% болса да, бейресми одан көп деп ойлаймын. Яғни бұрында айына орташа 100 000 теңге тамаққа жұмсайтын жанұя енді 160-170 мың қаражат жұмсайтын болды. Халықтың төлем қабілеті төмендеп кетті. Ақшаның басым бөлігі тамаққа кетіп жатыр.
Бағаның түсуіне әсер еткен ең маңызды фактор зейнетақы қорындағы ақшаның артылған бөлігінің таусылғандығы. Адамдар бұрыңғыдай ақшаның бетіне қарамай пәтер алып жатқан жоқ. Сұраныс азайды. Сәйкесінше баға түсіп жатыр. 2021-2022 баға негізсіз өсіп кеткен болатын. Бірақ 2019-дағы баға бола қоймас. Себебі құрылыс материалдары қымбаттады. Әр нәрсенің бағасының өсуі және түсуінде пик болады.
Жылжымайтын мүлікте пикке келдік пе білмеймін. Бірақ ерте әлде кеш келеміз. Ары қарай баға түспейді. Өзіндік құннан төмен ешкім сатпас.
деп жазыпты Сәбит Рысбаев.
