Экономист Алмас Чукин рубль бағамының неге төмендеп жатқанын түсіндірді. Және де Ресей экономикасы сөзсіз құлдырайды деп сенеді. Бұған бірнеше дәлел бар.
Экономистің айтуынша, рубль соңғы бірнеше жылда Ұлттық Банктің бас ауруы болып келеді. Сыртқы сауда түсімінің көп бөлігі америкалық валютада келгендіктен, еліміз үшін теңгенің долларға шаққандағы бағамы негізгі болып табылады. Бірақ Ресей Федерациясы жеке ел ретінде импорттың, әсіресе тұтыну тауарларының негізгі көзі болғандықтан, рубльмен арақатынас әрдайым өткір реакция тудырады.
— Украинадағы соғыстың басталуымен және Ресей Федерациясында доллардың еркін айналымын шектеу бойынша түбегейлі шаралар қабылдаумен рубль долларға және тиісінше теңгеге күрт қымбаттады. Рубль үшін 5 пен 6 теңге арасындағы әдеттегі дәлізден ол 8-ден жоғары деңгейге көтерілді. Нәтижесінде еліміз үшін Ресей Федерациясынан импорт ондаған пайызға қымбаттады.
Бірақ, соңғы мәліметтерге сүйенсек, бұл оқиға аяқталып келеді және рубль бір доллар үшін 70-90 рубльге төмен қарай жылжи бастады, демек, теңгеге кросс-бағам рубль үшін 5.2-6.3 теңге деңгейіне жетіп келеді, — дейді Чукин.
Рубль неге құлдырап жатыр?
Алмас Чукиннің пікірінше, рубльдің құлауына көптеген себеп бар. Олардың экономист терең талдаусыз-ақ тізімдеуге болады дейді:
- Ресей Федерациясының Қаржы министрлігі бюджетпен үлкен қиындықтарға тап болды, өйткені «мықты» рубль бюджетке аз кіріс әкеледі (мұнайшылар салықтың 1 миллион долларын 50-ге ауыстырып, 50 миллион рубльді бюджетке салады, ал егер бағам 70 болса, онда бюджет сол сомадан 70 миллион рубль алатын еді).
- Экспорттаушылар өз тауарларын санкциялармен жабылған нарықтарға сатуда қиындықтарға тап болды және олардың кірісі төмендеді, сәйкесінше елге валюталық түсімдер төмендеді.
- Ресей Федерациясындағы шетелдік кәсіпорындар өз қызметі мен экспортын тоқтатты.
- Бизнес пен азаматтар валютаны елден шығарып жатыр.
- Шетелден инвестициялар күрт қысқарды және инвестициялық доллар ағыны төмендеді.
- Күрт өскен әскери шығындар басқа елдерден компоненттердің қымбат импортын талап етеді.
- Негізгі экспорттық тауарлар — мұнай мен газ санкцияларға ұшырады және жақында Ресей мұнайын сатып алу бағасының шегі енгізілді.
Осылайша, соңғы бірнеше күнде рубльдің 15%-дан астам төмендеуі нарықтың ауытқуы емес, жаңа ұзақ мерзімді трендтің басталуы болып табылады,
деп сенеді Чукин.
Деградация күн сайын жүріп жатыр
«Ресей экономикасының күйреуі енді басталды», — дейді Алмас Чукин. Бірақ, бұл сырт көзге аса білінбейді.
— Әрине, сыртқы белгілер бойынша жағдай басқарылатындай көрінуі мүмкін. Біріншіден, РФ экономикасы үлкен және негізінен толыққанды әрі төзімді. Сандық тұрғыдан ол ұзақ уақыт бойы өндіруге және дамуға қабілетті, бірақ сапалық тұрғыдан деградация процесі күн сайын жүреді. Озық технологиялардан жасанды оқшаулану, импорттық компоненттер мен материалдарға қол жеткізу тыйылған жағдайда оң дамуды күтуге болмайды.
Жыл қорытындысы бойынша күтілетін ЖІӨ-нің 3-4%-ға төмендеуі нокдаунға ұқсайды, бірақ нокаут емес. Бірақ бұл әсер алдамшы. ЖІӨ әр түрлі нәрселерден жасалуы мүмкін. Егер сіз тракторлар мен комбайндар өндірісін тоқтатып, зымырандар мен танктер өндірісін едәуір арттырсаңыз, сіздің ЖІӨ танктермен толықтырылады. Бірақ танктер пайда әкелмейді немесе егін жинамайды. Әскери экономика елдің ресурстары мен бюджетін тиімсіз тұтыну мен жеуді тудырады. Қазірдің өзінде қорғаныс шығындары Ресей Федерациясының бюджетінің үштен бірінен астамына дейін өсті.
Ресей Еуропаның газ нарықтарынан айырылды, бір қызығы, әлі күнге дейін жұмыс істеп тұрған жалғыз газ құбыры Украина арқылы өтеді. Екі Солтүстік ағын Балтық теңізінің түбінде босқа жатыр. Ресей Еуропа мен АҚШ-тың металл және көмір нарықтарынан айырылды. Еуропамен барлық сауда және жүк тасымалы тоқтатылды.
Шығысқа қарай үлкен бет бұрыс оңынан болмады, тек Қытай импортының ағыны артты, — дейді экономист.
