Норвегияға қашып кеткен «Вагнер» ЖӘК тобының бұрынғы командирлерінің бірі ашық сұхбат берді. 80 жыл бұрын, қаңтарда Германиядағы нацистік режим батып кеткен «Титаник» туралы оқиғаның нұсқасын түсірді.

Бірінші болып «Вагнер» ЖӘК-ты әшкерелеуге дайын

Украинаға шабуылға қатысып жатқан «Вагнер» ЖӘК тобының 4 взводының 7-отрядының 1-бөлімінің бұрынғы командирі Андрей Медведев 12 қаңтар бейсенбіде Мурманск облысының Никель елді мекенінің маңында Ресей Федерациясының аумағынан кете алды. Норвегияға тап болғаннан кейін ол құқық қорғау органдарына жүгініп, қорғаныс пен саяси баспана сұрады. Оның адвокаты бұл мәліметті Dagbladet басылымында растады.

Андрей Медведев жұма күні кешке Финнмарктегі Пасвикте Пасвикдален арқылы Ресейден Норвегияға заңсыз кірді деген күдікпен қамауға алынды. Оның адвокаты Йенс Бернхард Херстад Медведевпен қазір бәрі жақсы екенін және Финнмарк полиция бөлімшесінің штаб бастығы Тарья Сирма-Теллефсен бұрынғы «вагнеровец» Норвегиядан баспана сұрағанын айтты.

Полиция оның шетелдік азамат екендігінен басқа ешқандай қосымша ақпаратты ашқысы келмейді.

Gulagu net құқық қорғау ұйымы Медведев Украинаға қарсы соғыс басталғаннан бері Ресейден Еуропаға қашқан алғашқы адам және «Вагнер» террористік ұйымының бөлімшелерінің бірінің бұрынғы командирі екенін қосады. Сонымен қатар, ол мыңдаған украиндар мен ресейліктерді өлтіруге қатысқан олигарх пен террорист Евгений Пригожиннің айғақтарын беруге және әшкерелеуге дайын. Андрей Медведев 2022 жылдың 6 шілдесінде қол қойылған 4 айлық келісімшарт аяқталғаннан кейін «Вагнер» ЖӘК жауынгерлік позициясынан кеткені белгілі. Осы айларда ол Евгений Пригожиннің соғысқа қарсы шыққандарға — украиндарға қарсы соғысудан бас тартқандар және ресейліктерді қоқан-лоқымен Украинаға қарсы соғысуға мәжбүрлейтін осы ерікті ұйымның қатарынан кеткісі келгендерге қатысты жасаған көптеген өлім жазалары мен соттан тыс жазалауларының куәгері болды.

Медведев «Вагнерден» кеткеннен кейін Пригожиннің өзі және оның қауіпсіздік қызметі қашқынды ұстау үшін әрекет жасады, бірақ қазір Медведев Ресейден тыс жерде және олигарх Евгений Пригожинге және мыңнан астам украиндар мен ресейліктерді өлтірген террористік ұйымға қарсы тергеу аясында қолданылуы мүмкін егжей-тегжейлі айғақтар беруде.

Нацистік «Титаник»

80 жыл бұрын батып кеткен «Титаник» лайнерінің оқиғасы Гитлер режимін қымбат үгіт-насихат фильмін жасауға шабыттандырды. Сол жылдардағы оқиғалардың ретроспективасын ВВС жасаған.

1942 жылдың басында неміс люкс кемесі «Кап Аркона» (Cap Arcona) қиын кезеңді бастан кешіп жатты. Бір кездері «Оңтүстік Атлантика патшайымы» деген лақап атқа ие болған керемет және люкс мұхит лайнері Балтық теңізіндегі неміс әскери-теңіз базасында шіріп жатқан.

Екі жыл бұрын оны Адольф Гитлердің әскери-теңіз күштері тәркілеп, одан жарқыраған жабдықты алып тастап, теңізшілер үшін казармаға айналдырды. Алайда, 1942 жылы кеме көпшіліктің назарына ұсынылды: атақты «Титаникке» сыртқы ұқсастығының арқасында «Кап Аркона» нацистік кино үшін басты рөлге таңдалды.

«Геббельс пен нацистер сол уақытқа дейін жүздеген үгіт-насихат фильмдерін түсірді, бірақ бұл жолы басқа нәрсені қалады. 1942 жылы Германия соғыста айтарлықтай сәтсіздіктерге тап болды және Геббельс үгіт-насихат майданында үлкен жетістіктерге жетуді маңызды деп санады», — деді профессор Роберт Уотсон, американдық тарихшы және Аркона мүйісі туралы «Нацистік Титаник» кітабының авторы.

Сол кезде Геббельс «Касабланка» фильмінің сәттілігіне таң қалды — антифашистік дискурсты танымал еткен голливудтық романтикалық драма. Бұл нацистік үгітшіні әрекетке итермеледі.

Титаниктің «нацификацияланған» нұсқасымен Геббельс идеологиялық жаумен соның әдістері арқылы күресуге үміттенді. «Ол «Касабланкаға» «жауап» жасауда ақша аямауды көздеді, соның ішінде «Титаник» кемесінің өзінің неміс көшірмесін — «Кап Арконаны» пайдаланды», — дейді профессор Уотсон.

Нәтижесінде фильм түсірілді. Сюжеттің негізгі бағыты тұнған үгіт-насихат болды: жалғыз неміс экипажының Солтүстік Атлант мұхитының мұзды суларынан өту кезінде кеменің қозғалысын бәсеңдетуге тырысқанына қарамастан, лайнер трагедиясы британдық «Титаник» иелерінің корпоративті ашкөздігі туралы оқиға ретінде сипатталады. Неміс тіліндегі эпилогта 1500-ден астам жолаушының өлімі «Ұлыбританияның пайдаға деген шексіз ұмтылысының» салдары болды делінген.

«Бұл фильм кейбір нацистік көшбасшылардың үгіт-насихат мүмкіндіктері туралы қате түсінігін көрсетеді», — деп жалғастырады фон Люнен. — Сөз арасынан «егер біз адамдарды біріктірсек, бұл соғыста әлі де жеңе аламыз» деген сияқты сенімді байқауға болады. Фильмнің одан кейінгі тағдыры бұл оқиғаны одан да қызықты етеді».

Профессор фон Люненнің айтпағы, Фильмге бастамашы болған Геббельс тұсаукесерден кейін оны неміс кинотеатрларында көрсетуге тыйым салған. Оның айтуынша, трагедия көріністері шынайы болғаны сонша, олар онсыз да әуе шабуылынан қорқып өмір сүріп жатқан Германияның бейбіт тұрғындары арасында дүрбелең тудыруы мүмкін еді.

«Сондай-ақ фильмдегі «Титаник» бортындағы ойдан шығарылған неміс офицері басшысының әрекетін моральдық тұрғыдан дұрыс емес деп санап, оған бағынбауы мәселені қиындатты. Бұл нацистер неміс офицерлеріне жібергісі келетін басты месседж емес еді», — дейді фон Люнен.

Профессор Уотсон өзінің кітабында фильм бастапқыда тек немістер басып алған территорияларда көрсетілгенін және Германияда 1949 жылға дейін нацистік мұрағаттардан табылмағанша көрсетілмегенін атап өтті.

«Бірақ саяси хабарына қарамастан, фильм технологиялық тұрғыдан әсерлі», — дейді профессор Уотсон.

Ханзада Гарридің «мас хабарламасы»

Guardian газетінің Бас мәдени шолушысы Шарлотта Хиггинс корольдік отбасының өмірі тұрақты театр деп жазады. Ал осы сахнадағы басты кейіпкерлердің бірі ханзада Гарри ханзада да, адам да болуға тырысады.

Сонымен қатар, барлық рецензия авторлары ханзада Гарри кітабының басты кейіпкері оның анасы, Диана ханшайым да жеке өмірі үшін күрескен және оны тәжден гөрі маңызды етіп қойған сот ережелеріне қарсы бүлікші екенін айтады.

Бірақ тұтастай алғанда, кітаптың медиа реакциясы өте тыныш болды. ВВС корольдік істер жөніндегі тілшісі Шон Кофлан оның пайда болуынан зардап шеккен басты адам Netflix деп жазады. Кино нарығының алыбы Гарри мен Меган туралы 2022 жылдың соңында шықққан деректі фильмге ақша жұмсады, бірақ оның мазмұны әйгілі отбасының Instagram аккаунттарынан артық емес. Кітап әлдеқайда қызықты болды.

«Кей жерінде бұл кітап мас адамның жіберген әлемдегі ең ұзақ хабарламасы сияқты. Бұл корольдік отбасы мүшелері жазған ең оғаш кітап болуы мүмкін», — деп қосты ол.