Нарықтық экономикадағы мемлекеттік бағалар неге әкеледі? Тапшылыққа, алыпсатарлыққа, шектеулерге (талондарға, карталарға) және экономиканың қалыпты жұмысының бұзылуына.
Белгілі экономист Алмас Чукин біздің мемлекетіміздің популизм мен бағаны бақылауға деген ұмтылысын сынға алды.
«Біз бәрін бақылауда ұстаймыз, бағаны төмендетеміз, бизнеспен күресеміз» –бүгінде шенеуніктер осындай тезистерімен танымал. Алайда іс жүзінде бұл нарықтық экономика механизмдерінің бұзылуы. Көптеген экономистер бірауыздан бағаны бақылап, пиязды, картопты және бензинді экспорттауға тыйым салмай, керісінше бизнеске жұмыс істеуге мүмкіндік беру керек дейді.
Экономикадағы мемлекет = тапшылық
Чукин жаңалықтардан жақсы мысал келтіреді, сөзбе-сөз:
«Нарықтық экономикадағы мемлекеттік бағалар неге әкеледі?
Тапшылыққа, алыпсатарлыққа, шектеулерге (талондарға, карталарға) және экономиканың қалыпты жұмысының бұзылуына. Белгілер барлық жерден байқалып жатыр: шаруалардың тапшылығы бар, жүк көліктері тіпті ҚР-на кіруден қорқады, жанармай құю бекеттерінде тұрады және кете алмайды, енді құрылысшылар да қосылды.
Түсініктемені қажет етпейтін жаңалық.
«Шымкент құрылыс компаниялары дизель тапшылығына байланысты тоқтап қалуға жақын екенін мәлімдеді. Кәсіпкерлердің айтуынша, қалалық жанар-жағармай құю станцияларында жанармай құйып алу мүмкін емес. Ол жоқ. Ал бар жерде адам кезегі көп, бұған қоса отынның сатылатын мөлшері шектеулі. Құрылыс компанияларының басшылары құрылыс жұмыстарын тоқтатуға мәжбүр екенін айтты».
Социализм басымызда ма?
Бұған дейін Өңдеуші өнеркәсіп Одағының төрағасы Марат Бакқұлов та осы тақырыпқа қатысты пікір білдірген еді: «Біздің мемлекетіміздің мақсаттары бір-біріне қарама-қайшы екен – бағаны төмендету және салықты ұлғайту.
Егер бағалар төмендесе, онда пайда да төмендейді, демек салық та аз болады.
Бір баста социализм мен капитализмде өмір сүруге деген ұмтылыстың болуы жаман екен».
Алайда, мемлекеттік органдардың мұндай шараларға қатысты миға қонымды түсіндірмесі бар. Қаржы ағындары мен заңдары ресурстық олигархтарға, құрылыс магнаттарына және латифундистерге құрылған экономикада нақты жұмыс істейтін ғылымды қажетсінетін салалар сұранысқа ие емес. Халыққа бағалармен және алыпсатарлармен күрес деп құрыққа сырық жалғап, экономиканың нақты дамуын елемей, ресурстарды сатумен айналысу әлдеқайда оңай.
