«Керей мен Жәнібек сұлтан дәуірінен бергі қазақ халқының тарихында алғаш рет депозиттер көлемі 30 триллион теңгеден асты». Сарапшы Айбар Олжаев осындай қуанышты жаңалықпен бөлісті. Айтуынша, 2022 жылдың қортындысы бойынша депозитте жатқан жалпы ақша 30,9 триллион теңгені құраған. Осы жерде екі факторды атап қарастыру керек: депозиттің валютасы мен халық/бизнес санаты.
30,9 триллионның 21,14 триллионы теңгелей депозит. Яғни, долларизация деңгейі — 32%. Онымен бірге, халық 15,64 триллион теңге, ал бизнес (заңды тұлғалар) 15,28 триллион теңге жинаған,
дейді Айбар Олжаев.
Ел тарихында тұңғыш рет халық бизнестен көп депозит ұстап отыр, дейді сарапшы.
Мысалы, 2020 жылы жалпы депозит көлемі 21,9 триллион теңге болса, соның 10,4 триллионы халықтікі, 11,5 триллионы теңгесі бизнестікі болған еді.
Дәл сол жылы долларизация көлемі 39,3% болды. Яғни, екі жылда доллардың депозиттегі үлесі 7,3 пайызға кеміген. Демек, теңгеге деген сенім артып келеді және ставканың жоғары болуы теңгенің кірістілігін арттырды да, инвесторлардың қызығушылығын оятты.
Ал кредит ше?
Адамдар депозит көлемі өссе, кредит көлемі азаяды деп ойласа, қатты қателеседі. Соңғы 2 жылда депозит те, кредит те өскен. Мысалы, кредиттік портфель 2020 жылы 14,65 триллион теңге болса, қазір оның көлемі 26,9 триллион теңге. Бұл жерде де, халық бизнесті сәл де болса басып озып келеді. Бизнестің кредитке деген қызығушылығы төмендей бастаса, халықтың өз қарқынын көбейткенін байқаймыз. Бірақ, халық алған кредиттің 90 пайызы 500 мың теңгеге дейінгі сома.
Сонда халық кредитті көп алады, бірақ сомасы аз. Қазіргі картина осындай», — деп қорытындылады сарапшы.
