Categories: Тарих

Наймандар мен Қабанбай батырға қатысты шағымдар негізсіз — тарихшы

Оқырмандардың Радик Темірғалиевтің «Түп-тамыры қазақ емес 10 қазақ тұлға» мақаласына қызу реакциясы сарапшыға жалғасын жариялауға мәжбүр етті.

Мақалада Темірғалиев Найман руынан шыққан Қабанбай батырды «қазақ емес» деп атады. Әрине, оқырмандардың бір бөлігі бұл мәлімдеме ұнамай қалды. Темірғалиев өзінің тезисін Телеграм-арнасында түсіндірді:

Шағымды Тынышпаевқа айтыңдар

«Ұлы Найман тайпасының кейбір өкілдерін қатты ашуландырып алғанға ұқсаймын. Мен не дей аламын? Барлық шағымды Мұхамеджан Тынышпаевқа айтыңыздар. Айта кету керек, ол да – найман. «Мақта сартқа тұрмысқа шыққан; Ұлы Байжігіт қырғыздарда қалған, ал екінші ұлы Ержігіт әкесі Тахтарходжамен бірге Үргенчке кетті». (М. Тынышпаев. Қырғыз-қазақ халқының тарихына материалдар. Ташкент, 1925. 72-б.)

Міне, тағы екі қазақ кірме олардың қайсысы қазақ екенін қалай анықтағаны туралы:

Абайға тұспал

1900 жылы белгілі журналист, ғалым, қоғам қайраткері Николай Коншин Орта жүз қазақтарының шежіресінің бір нұсқасын жариялап, кіріспесінде былай деген:

«Түсініктемелері бар бұл ескертпе Семей облысында өте танымал бір қырғыздың сөздеріне негізделіп қана жазылды. Алайда ол тегін көрсетпеуді, жарияламауды өте қатты сұрады.

Бұл қырғыз (Арғын тайпасының Тобықты руынан шыққан), ол хабарлаған ақпарат өз ата-тегін әртүрлі фантастикалық қиялмен әспеттеуді ұнататын кейбір ұрпақтардың шамына тиіп кете ме деп алаңдайды».

Көптеген заманауи зерттеушілердің пайымдауынша, бұл шежіренің авторы — Абай. ХХ ғасырдың басында Семей облысындағы тобықты руынан шыққан қазақ басқа кім болуы мүмкін?! Ал мен жекеме келіп жатқан хабарламаларды оқып, Абайдың шексіз даналығына тағы да көз жеткізудемін».

Анара Бауыржанқызы

Recent Posts

Қазақстан бірегей көне қыпшақ кітаптарының цифрлық көшірмесіне қол жеткізді

Қазақстанның дәл бүгінгі қоғамдық өмірінде тарих қойнауында жинақталған бағалы деректерге баса назар аударудың маңызы зор.…

10 часов ago

Экс-министр Ерлан Тұрғымбаев екі айға қамалды

Қазақстанның бұрынғы ішкі істер министрі Ерлан Тұрғымбаев екі айға қамауға алынды, деп хабарлайды дереккөз. 30…

10 часов ago

Қазақстан әуежайларында қауіпсіздік шаралары күшейтіледі

2024 жылғы 1 мамырдан бастап еліміздің барлық әуежайларында авиациялық қауіпсіздікті күшейту бойынша вокзал маңындағы алаңдарда,…

11 часов ago

Мектепте соңғы қоңырау өтетін болды — министр үндеуі

ҚР Оқу-ағарту министрі Ғани Бейсембаев мектеп түлектеріне үндеу жасады. Министрдің айтуынша, оқу жылы маусым айына…

2 дня ago

Алматыдағы мәйітхана күзетшісінің сұмдық тірлігі

Ол қайтыс болған адаммен жыныстық қатынас жасады деген күдікке ілінді. Алматы қалалық Полиция департаменті аталған…

3 дня ago

Автобус жүргізушісін ұрғаны 3 адамның өліміне әкелген жігіт сотталды

Дархан Ахметжанов 8 жылға бас бостандығынан айырылды. Дархан Ахметжанов қылмыстық кодекстің 293-бабының 1-бөлігі және 351-бабының…

6 дней ago