Әйтеуір ел іші ешқашан бітпейтін, соңы жоқ дауға толы… ит те дау, бит те дау, орамал да дау, хиджаб та дау, тіл де дау, діл де дау, дін де дау… Дауға айналмаған мәселе қалмады. Шеті жоқ, шегі жоқ, түбі жоқ бітпейтін дау… дау… дау… оң жағыңа қарасаң — дауласқан қазақ, сол жағыңа қарасаң — жауласқан қазақ әйтеуір.
Неге???
Неге, тым болмаса, баласын қазақ мектебінде оқытуды өзіне міндет, парыз, борыш санайтын қазақ көбеймеді? Бұл болашақ алдындағы, мемлекет алдындағы, ұлт алдындағы басты борышы екенін күллі қазақ неге сезіне алмады?
Жарайды, идеология нөл дейік. Жарайды, рыфының ықпалы дейік. Баланың тілін орысша шығаратын интернет кінәлі дейік. Орыс сыныптарын ашып тастаған мектеп директорлары кінәлі дейік: кінәліні іздесек — шетсіз-шексіз… салақұлаш…
Ал өзіміз ше? Ата-ана судан таза, сүттен ақ, кінәсіз, бейкүнә ма? Көріп жүрміз, талай қазақ үйде де, түзде де бір-бірімен орысша сөйлеседі. Баласына орысша сөйлейді, аулада орысша сөйлейді, қоғамдық орындарда орысша сөйлейді.
Иә, мына заманда «күнкөріс, тіршілік» деп, ақша табудың соңында жүрген ата-ананың балаға көп көңіл бөлуге уақыты жоқ. Баланың «тілін шығаратын» ата-әже, әке-шеше жоққа тең. Бүгінгі баланың тілін сотка, интернет, ютуб, синий трактор шығарады. Ондағы сапалы контенттің бәрі орысша. Балаларға арналған қазақша контентті бала түгіл, өзіміз қарағымыз келмейді. Ал орысша дүниелерге, керісінше, баламен бірге өзіміз кіріп кетеміз.
Сондықтан осы мәселені сынайтындар, бірінші өз тарапынан сол мәселені шешу үшін не жасап жүр екен деген ой келеді. Балаларға арналған контент түсіре ме? Қызықты, тартымды контент арқылы қазақ тілін оқытпай-ақ үйретуге болатынын түсіндік. Неге соны жасамаймыз? Тым болмаса, сол «синий трактор» секілді дүниелерді жақсылап аударып, тартымды дубляж жасау да қолымыздан келмей ме?
Қателеспесем, балаларға арналған контент жасаңдар деп, мемлекеттен де бәлен қаржы бөлініп жатыр. Бір ғана «Балапан» арнасының ресурсымен-ақ талай дүние жасауға болады.
Ал енді «орыс сыныбын ашуды талап ететін мәңгүрт қараорыс, құл-құтандардың жөнсіз талаптарын орындай беруге үкімет, билік міндетті емес, себебі тәуелсіз мемлекеттің тәуелсіздік құндылықтары барлық талаптардан жоғары. Билік, үкімет ең алдымен мемлекеттік мүддені жоғары қоюға міндетті!
Негізі, мәңгүрттік қанына сіңіп қалғандардың құлдық санадан арылуы қиын.
Тәуелсіздіктің 100 жылдығын тойласаң да, құл — құл болып қала береді-ау… өйткені оларда «Мен! Менікі!» деген қожайындық (имперский) түсінік, ұлттық, мемлекетшілдік түзу эго жоқ қой, генінде ондай мораль, мінез жоқ, құлдан туғандар, құлдан жаратылғандар…
деп жазды Сәуле Әбілдаханқызы.
