Биылғы жолдауда Қасым-Жомарт Тоқаев президент мандатын қайта сайлану құқығынсыз 7 жылдық бір мерзіммен шектеуді ұсынған еді. Бұл өзгеріс алдағы күздегі президент сайлауына дейін енетін болды.
Президенті әкімшілігі басшысы орынбасары Ержан Жиенбаевтың Конституцияға түзетулерге қатысты түсіндірме жариялады.
Мәжіліс депутаттары бұл түзетулерді Конституцияға енгізу мәселесін жеделдетуді ұсынды. Олардың пайымдауынша, жаңа нормаларды президент сайлауына дейін қабылдаған жөн. Әйтпесе, Конституцияның қазіргі ережелері бойынша осы күзде президент болып сайланатын адамға 7 жылдық мерзімге қайта сайлануға мүмкіндік беретін заңды жағдайлар туындауы мүмкін.
Осыған байланысты, Мәжіліс депутаттарының ұсынысымен тиісті Заң жобасы әзірленді.
Заң жобасында Президент өкілеттігінің 7 жылдық мерзімі туралы және оның бір реттен артық сайлана алмайтыны жөніндегі нормаларды кейін өзгертуге жол бермейтін ереже енгізу де көзделген. Бір адамның бір рет қана сайланатыны туралы норма Конституцияға енгізілетін түзету күшіне енгеннен кейінгі президент сайлауында мемлекет басшысы болып сайланатын адамдарға қолданылатын болады,
дейді Ержан Жиенбаев.
Конституцияға түзетулер алдағы сайлауға және президент жеті жылдық мерзімге сайланғанға дейін қабылданса, осы жолы президент атанатын азамат үшін және одан кейінгі барлық мемлекет басшысы үшін президент сайлауына қайта қатысу мүмкіндігі заң арқылы шектеледі.
Президент өкілеттігінің жеті жылдық мерзімі белгіленуіне байланысты осы заң жобасында Конституциялық сот судьяларының қызмет мерзімін 6 жылдан 8 жылға ұзарту ұсынылды. Олар да бұл лауазымға қайта тағайындалмайтын болады. Әлемнің көптеген мемлекетінде Конституциялық сот судьяларының өкілеттік мерзімі оларды тағайындайтын тұлғалардың, яғни президенттің және парламент депутаттарының өкілеттік мерзімінен ұзағырақ болады,
делінген Президент әкімшілігі таратқан хабарламада.
Конституциялық сот судьяларының өкілеттік мерзімі олардың түрлі саяси күш ықпалынан тәуелсіз болуына басты кепілдік болып саналады.
Ержан Жиенбаевтың айтуынша, Конституциялық сот 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап жұмыс істей бастайды. Сондықтан оның судьяларының өкілеттік мерзімін ұлғайту туралы шешімді қазірден-ақ қабылдаған жөн.
Конституцияның 91-бабы, 3-тармағы бойынша заң жобасы Конституциялық Кеңеске жолданды.
Кеңес Негізгі заңға енгізілгелі отырған түзетулердің Конституцияның 91-бабы, 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкестігіне қорытынды береді.
Айта кетейік, Қасым-Жомарт Тоқаев жолдауында биыл кезектен тыс президент сайлауы өтетінін мәлімдеген еді. Кейін президент және парламент сайларына қанша сома жұмсалатыны белгілі болды.
